Word supporter

1 op de 3 Nederlanders werkt met een chronische aandoening

Optimaal samenwerken met een chronische aandoening?

Tips voor werkgevers en collega’s Tips voor mensen met een chronische aandoening

Echte samenwerkingen, echte gesprekken

Veel werkenden dreigen onnodig uit te vallen

In Nederland heeft 1 op de 3 werkenden een langdurige of chronische aandoening, zoals reuma, diabetes, kanker, hart- en vaatziekten, een handicap of psychische klachten. De meesten van hen willen én kunnen blijven werken. Toch vallen veel mensen uit, terwijl dit vaak te voorkomen is. Door het gesprek te voeren over mogelijkheden en waar nodig kleine aanpassingen te doen, blijft werk voor velen haalbaar. Met de campagne Werk Versterkt zetten 23 gezondheidsfondsen zich samen in, zodat mensen met een chronische aandoening die willen blijven werken, ook echt die kans krijgen. Werk Versterkt en draagt bij aan kwaliteit van leven. Dat is winst voor iedereen.

36%

van de werknemers heeft een of meer chronische aandoeningen. Dat zijn 3,5 miljoen werkzame mensen.

60%

van de mensen met een chronische aandoening werkt, tegenover 82% zonder chronische aandoening.

49%

minder risico op instroom in de WIA voor medewerkers met een chronische aandoening bij meer sociale steun vanuit het werk.

Werk geeft ritme, sociale contacten en betekenis

Voor mensen met een chronische aandoening is (blijven) werken vaak heel belangrijk. Werk biedt ritme, afleiding, sociale contacten, inkomen en betekenis. Kortom: werk versterkt. Belangrijk dus om de samenwerking te laten werken. Dat kan door oog te hebben voor elkaar. En door te kijken naar wat kán in plaats van wat niet kan. Zo versterk je de samenwerking én elkaar.

Ervaringsverhalen

Ontdek hoe anderen het gesprek aangingen en samen werkbare oplossingen vonden

Omdat Anouck zo goed is in wat ze doet, geef ik haar soms een taak te veel. Dat geeft zij dan aan en dan draaien we het daarna weer terug. Als het een tijdje minder gaat, betekent dat niet meteen einde verhaal. Het is geven en nemen. Ik zie dat zij met plezier naar werk komt. En even belangrijk: wij raken haar niet kwijt.

Ray, Vestigingsmanager Brugman Keukens Lees het verhaal van Ray en Anouck

Ik probeer Petra geregeld te vragen hoe het gaat. Maar ik hoop vooral dat Petra de ruimte voelt om altijd aan te kloppen als er iets is. Dat vertrouwen probeer ik als werkgever te creëren.

Jolanda, Onderwijsmanager MBO Amersfoort Lees het verhaal van Jolanda en Petra

Eerlijkheid heeft ontzettend veel verschil voor mij gemaakt. Het gaf een wilskracht om door te gaan. Het is zo belangrijk om eerlijk met elkaar in gesprek te gaan, want dan pas weet je waar je aan toe bent.

Monique, Verkoopmedewerker Ikea Lees het verhaal van Monique en Anna

In mijn directieteam vroegen ze zich natuurlijk af wat we ons op de hals zouden halen door Barry een vast contract te geven. Ik kende hem persoonlijk, dat maakte het anders. Maar toch moet je ook het zakelijke belang mee laten tellen.

Marieke, Divisiedirecteur Dura Vermeer Lees het verhaal van Marieke en Barry

Vanuit de aannames over MS en vanuit goede bedoelingen bestaat het gevaar dat er op een rem wordt getrapt die ik zelf niet voel. Dat vind ik vervelend. Ik had het vertrouwen nodig om zelf op mijn bek te kunnen gaan.

Monique, Medisch maatschappelijk werker Amsterdam UMC Lees het verhaal van Monique en Marit

Niet invullen vóór elkaar, maar mét elkaar wat het beste werkt

Vaak worden aannames gedaan over inzetbaarheid en belastbaarheid – meestal goedbedoeld, maar soms ook uit angst of onwetendheid. Dat kan leiden tot verkeerde beslissingen. Terwijl juist samen in gesprek gaan en kijken naar mogelijkheden het verschil kan maken. Inspiratie of concrete tips en tools om als werkgever, leidinggevende of HR professional of als werknemer met een chronische aandoening het gesprek met elkaar aan te gaan? Bekijk het overzicht met tips en tools.

Waarom dit ook voor werkgevers belangrijk is

Als werkgever speel je een sleutelrol. Als medewerkers vanwege hun chronische aandoening onnodig uitvallen, raakt dat niet alleen henzelf, maar ook de organisatie; van hogere kosten en extra verzuim tot verlies van kennis en ervaring. Uitval of een vermindering van werkuren kan met de juiste begeleiding en steun worden voorkomen. Door open in gesprek te gaan en samen te kijken naar oplossingen, houd je mensen duurzaam inzetbaar én gemotiveerd. Dat is niet alleen goed werkgeverschap, maar ook pure winst voor jouw bedrijf.

Wat verstaan we onder een chronische aandoening?

Een chronische aandoening is een langdurige ziekte, beperking of handicap – psychisch of lichamelijk – waarbij meestal geen uitzicht is op volledig herstel. Er zijn talloze chronische aandoeningen. Enkele veelvoorkomende voorbeelden zijn nek- en rugklachten, psychische aandoeningen, diabetes, reuma, COPD, hart- en vaatziekten.  Ook langdurige klachten na bijvoorbeeld kanker of een infectieziekte vallen hieronder.

FAQ met tips voor werkgevers en collega’s

 

FAQ met tips voor werknemers met een chronische aandoening

 

  • Kan ik blijven werken met mijn chronische aandoening?

    De situatie is voor iedereen anders. Het gaat erom of je kunt werken en of je werk past bij wat je op dit moment aankunt. Dat hangt af van de gevolgen die je chronische aandoening heeft voor je werk, het soort werk dat je doet en in hoeverre je werk kan worden aangepast om te kunnen (blijven) werken. Belangrijk is om hierover in gesprek te gaan met je leidinggevende en bedrijfsarts, zodat zij je kunnen ondersteunen. In Nederland heeft 1 op de 3 werknemers een chronische aandoening (1).  Er zijn dus veel mensen die met een aandoening aan het werk zijn. Tegelijkertijd hebben mensen met een chronische aandoening minder vaak betaald werk dan mensen zonder (62% tegenover 82%) (2).


    Meer informatie en tools: 

    https://www.patientenfederatie.nl/onderwerpen/ziekte-en-werk/ziekte-en-werk  
    https://fitforworknederland.nl/werknemers/


    Bronnen:

    1. TNO. (2024). Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2024. Monitor arbeid TNO. https://monitorarbeid.tno.nl/surveys/werknemers/gezondheid-en-verzuim-159/gezondheid-160/chronische-aandoening-159-160/
      CBS. (2024). Beroepsbevolking. CBS Centraal Bureau voor de Statistiek.
      https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-beroepsbevolking/beroepsbevolking 
    2. TNO. (2025). Benut verborgen arbeidspotentieel. 415.000 fte arbeidspotentieel beschikbaar bij mensen met een chronische aandoening. TNO.
      https://www.tno.nl/nl/newsroom/2025/02/groot-arbeidspotentieel-mensen
  • Welke veel voorkomende gevolgen van chronische aandoeningen kunnen invloed hebben op het werk?

    Veelvoorkomende gevolgen van chronische aandoeningen zijn pijn, vermoeidheid, lichamelijke beperkingen en grillig verloop van klachten en herstel. Deze gevolgen zijn niet altijd direct zichtbaar, ook niet voor je werkgever en collega’s. Dit maakt het soms lastig om begrip te krijgen op je werk of om deze gevolgen te kunnen bespreken met je werkgever of collega’s. Verder komt het vaak voor dat mensen met een chronische aandoening snel een disbalans ervaren tussen werken en hun leven naast het werk. Dit komt omdat ze vaak ‘privé’ inleveren om hun werk te kunnen blijven uitvoeren. Meer dan de helft van de mensen met een chronische aandoening (63%) ervaart knelpunten in het werk. Het gaat dan om zaken als werkstress, werk verrichten onder het eigen niveau, gebrek aan flexibiliteit in het werk en om onvoldoende begeleiding of begrip van de leidinggevende.


    Bron: 

    TNO. (2014). Behoeftepeiling werkenden met een chronische ziekte. TNO.
    https://publications.tno.nl/publication/34613653/92dlnD/leijten-2014-behoeftepeiling.pdf 

  • Welke ondersteuning kan ik op mijn werk krijgen bij een chronische aandoening?

    Aanpassingen in het werk kunnen je helpen om met een chronische aandoening aan het werk te blijven. Wat daarvoor nodig is, verschilt per situatie. Het hangt af van het soort werk dat je doet én van de bereidheid van je werkgever om – in overleg – het werk en/of de werkomgeving aan te passen. Zo’n 80% van de werkenden met een chronische aandoening ervaart flexibele werktijden, minder werkuren en veranderingen in taken of werkzaamheden als effectieve vormen van ondersteuning. Andere vormen van ondersteuning waar werknemers met een chronische aandoening het meest behoefte aan hebben zijn:

    • Meer vrijheid en autonomie.
    • Flexibiliteit in werklocatie (zoals vaker kunnen thuiswerken).
    • Vermindering van de werkdruk.
    • Deskundige ondersteuning bij werken met een chronische aandoening of ziekte.
    • Informatie op het werk over werken met een chronische aandoening of ziekte.
    • Aanpassingen van de werkplek.
    • Werkzaamheden ruilen met collega’s.
    • Ander werk.
    • Tijdelijk stoppen met werken (zonder beëindiging van je dienstverband).
    • Ondersteuning in een betere werk-privé balans.


    Meer informatie en tools: 

    https://www.patientenfederatie.nl/onderwerpen/ziekte-en-werk/ziekte-en-werk  
    https://www.regelhulp.nl/onderwerpen/werken-met-een-beperking 
    https://www.mee.nl/clientondersteuning  

    Bron:  

    TNO. (2014). Behoeftepeiling werkenden met een chronische ziekte. TNO.
    https://publications.tno.nl/publication/34613653/92dlnD/leijten-2014-behoeftepeiling.pdf 

  • Hoe bespreek ik samen met mijn werkgever wat werkt voor mij?

    Er is niet één gouden tip die altijd werkt. Wel zijn er enkele aandachtspunten als je met je werkgever wilt bespreken wat je nodig hebt om te kunnen (blijven) werken. Of en wat je precies vertelt over jouw aandoening is een persoonlijke keuze. Je bent het niet verplicht. Openheid kan je veel opleveren, namelijk begrip en ondersteuning. Helaas zijn er ook voorbeelden waarbij open zijn over je aandoening negatief uitpakte. Er bestaan jammer genoeg nog veel vooroordelen over werken met een aandoening. Het helpt om goed na te denken over wat je vertelt. Wees terughoudend met medische informatie, maar focus op de gevolgen van je aandoening en benadruk wat je nodig hebt om je werk goed te doen. Dit kan helpen om de juiste ondersteuning vanuit je werkgever te ontvangen. Verder is het fijn voor je werkgever als je meedenkt in wat mogelijk is in het werk en dat je met concrete suggesties komt. Je kent je werk zelf het beste en jij kunt aangeven wat er mogelijk anders kan zodat je kunt (blijven) werken. Denk aan iets andere taken, andere werktijden, meer thuiswerken of een hulpmiddel op de werkplek. Hiermee help je je werkgever. Ook werkgevers willen graag dat hun werknemers aan het werk kunnen blijven, zodat het werk door blijft gaan. Ga ook met een open en luisterende houding het gesprek met je werkgever in. Denk bijvoorbeeld niet dat je werkgever niet met je wil praten hierover. Dus laat OMA thuis: Oordelen, Meningen en Aannames. En wees je bewust van NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander. Dus vraag door als je niet precies begrijpt wat je werkgever zegt of aanbiedt, en vul het niet zelf in. Je kunt met je werkgever ook afspraken maken over wat wel en niet wordt gedeeld met collega’s. Als je het lastig vindt om het gesprek met je werkgever te voeren, vraag dan om hulp. Bijvoorbeeld via personeelszaken/HR, een collega of de bedrijfsarts.


    Meer informatie en tools: 

    https://www.doeonbeperktmee.nl/vraagje 
    https://fitforworknederland.nl/werknemers/  


    Bron: 

    https://www.arboportaal.nl/documenten/publicatie/2018/11/8/gesprekwijzer-chronische-aandoening-en-werk  

Praktische tips en tools

Handige hulpmiddelen voor werkgevers en werknemers om samen sterk te blijven in werk en gezondheid.

Klik hier voor alle tips en tools